Vẻ hấp dẫn của Lý Sơn không chỉ đến từ những bãi biển xanh được bao bởi vách đá núi lửa mà còn ở cánh đồng tỏi xanh mướt nổi bật trên nền cát trắng. Bởi vậy, ai đến Lý Sơn cũng muốn mua một ít tỏi về làm quà.
Ngày nay, tỏi Lý Sơn không chỉ là một gia vị góp phần giúp món ăn thêm ngon mà còn là sản phẩm du lịch độc đáo của huyện đảo Lý Sơn. Ai mà chưa từng nghe nói đến tỏi Lý Sơn, tỏi mồ côi, tỏi đen? Bởi vậy, khách du lịch đến Lý Sơn đều muốn mua chút tỏi – sản vật của huyện đảo, về làm quà cho người thân và bạn bè.
 |
| Cánh đồng tỏi miên man cát trắng ở huyện đảo Lý Sơn. |
Mọc lên từ đất cát trắng, có lẽ ở Việt Nam không đâu tìm được những cánh đồng đặc biệt như đồng tỏi Lý Sơn. Từng nhánh tỏi được chăm bẵm, nuôi lớn trên chính huyện đảo Lý Sơn cho hương vị thơm ngon khác lạ nên tỏi Lý Sơn còn được mệnh danh là “đệ nhất tỏi” hay “tỏi ngọc”.
Một trong những bí quyết tạo nên chất lượng hàng đầu cho tỏi Lý Sơn là phủ một lớp cát dày khoảng 5cm lên trên đất bazan đỏ lừ. Tỏi được gieo trồng trên những ô ruộng cát, xếp ken nhau vuông vức như bàn cờ. Nhìn từ xa, người ta dễ lầm tưởng tỏi Lý Sơn mọc lên từ những cánh đồng mênh mang cát trắng.
 |
| Cánh đồng hành tỏi ở Lý Sơn hiện lên màu xanh tươi mát giữa bạt ngàn cát trắng xóa. |
Trồng tỏi ở đảo Lý Sơn vốn không dễ, bởi nếu không chăm bón cẩn thận, tỏi sẽ nhiễm mặn từ biển rồi chết dần. Hơn nữa, tỏi Lý Sơn cũng rất kén đất, không quá 2 vụ, người dân phải làm đất một lần. Hỗn hợp đất trồng tỏi được trộn từ cát và đất tạo thành từ núi lửa trên đảo. Mỗi lần làm đất chuẩn bị vụ mới cũng là một sự kỳ công, kiên trì, nhẫn nại.
Khó khăn, vất vả là vậy nhưng khắp nơi trên đảo chỗ nào cũng thấy tỏi. Những nơi tỏi có thể phát triển thì người dân đều tận dụng để trồng, từ những cánh đồng cát tới sườn núi còn hằn vết nham thạch núi lửa đến khe đá. Bao đời nay vẫn vậy, người Lý Sơn lam lũ cùng cây tỏi, bám mình trên cánh đồng tỏi trắng xóa cát.
Tỏi Lý Sơn ngậm mưa, ngậm nắng gió biển đảo, ngậm cả những giọt mồ hôi mặn chát của người nông dân. Và dần dần, tỏi trở thành một loại sản vật độc đáo của huyện đảo Lý Sơn. Nổi tiếng nhất là giống tỏi cô đơn (còn gọi là tỏi mồ côi, tỏi một tép) cho vị thơm, cay nồng đặc trưng mà lại không hăng, không mùi như tỏi thường. Tỏi cô đơn chỉ có một tép tỏi to chứ không phải nhiều tép nhỏ gộp lại, nên khá quý hiếm và có giá thành cao gấp chục lần so với bình thường.
 |
| Tỏi cô đơn là sản vật của Lý Sơn. |
Từ những giá trị đặc biệt của tỏi Lý Sơn, các nhà khoa học đã nghiên cứu cách thức lên men tự nhiên để làm ra tỏi đen Lý Sơn, vừa giúp tạo ra sản phẩm có giá trị cao từ tỏi, vừa đưa tiếng tăm của “vương quốc tỏi” vang xa.
Vì có những công dụng vượt trội như: chống ung thư, giảm cholesterol, chống nhiễm trùng, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, chống oxi hoá cao, hỗ trợ điều trị các bệnh về gan, đường ruột, hô hấp… mà tỏi đen Lý Sơn có giá thành rất cao. Mỗi cân tỏi đen có giá thấp nhất khoảng 1,7 triệu đồng. Ở “vương quốc tỏi” Lý Sơn, tỏi đen còn quý hơn vàng.
 |
| Cánh đồng tỏi xanh mướt mang sự sống đến cho vùng đất khô cằn nơi đảo xa. |
